Д.Сарангэрэл:Эмэгтэйчүүдийн нэр дэвших квотыг 30-аас доошгүй хувь болгохгүй бол НАМЭХ улстөрийн акц хийхээ анхааруулж байна

Өнөөдөр УИХ-ын чуулганаар УИХ-ын сонгуулийн хуулийг хэлэлцэж байна. Хэлэлцүүлгийн үеэр УИХ-ын гишүүн, Эрүүл мэндийн сайд Д.Сарангэрэл хуулиар эмэгтэйчүүдийн нэр дэвших квотыг 30 хувьд хүргэх шаардлагатай гэсэн байр сууриа хатуухан илэрхийллээ. Хэрвээ УИХ-ын сонгуулийн тухай хуулиар нэр дэвших квотыг 30 хувьд хүргэхгүй бол НАМЭХ улстөрийн акц хийхээ тэрээр  мэдэгдлээ. Д.Сарангэрэл МАН-ын дэргэдэх НАМЭХ-ны Ерөнхийлөгчөөр хоёр сар орчмын өмнө сонгогдсон билээ.

Д.Сарангэрэл:
-Сонгуулийн тухай хуулиар хоёр байр суурь илэрхийлье. Нэгдүгээрт, юуны өмнө 50:26 гэдэг хувилбарыг дэмжиж байгаагаа илэрхийлж байна. Санал хаягдахгүй байх, савлагаанд өртөхгүй байх, эмэгтэйчүүдийг дэмжих боломж байгаа учраас  50:26 гэсэн холимог тогтолцоо байх нь зүйтэй гэж үзэж байгаа. Гэхдээ Үндсэн хуулиа зөрчихгүйгээр том, жижиг мажоритар байх нь  манай улсын эрх ашигт  нийцэх хувилбар байна гэж үзэж байна.

Эмэгтэйчүүдийн тухайд УИХ-ын дэд дарга Л.Энх-Амгалантэй санал нийлэхгүй байна. 20,30 хувийн квот  зөвхөн эмэгтэйчүүдэд бус эрэгтэйчүүдэд ч гэсэн хамааралтай гэж та сая хэллээ. Хэрэв эмэгтэйчүүдэд хамааралгүй байсан юм бол өнгөрсөн 2016 оны сонгуулиар МАН яг 20 хувьд тааруулаад 16 эмэгтэйг нэр дэвшүүлсэн. Тэгэхээр энэ эмэгтэйчүүдэд хамааралтай  гэдэг нь шууд харагдаж байна.

Би эрчүүдийг хүндэлдэг. Гэхдээ өнөөдөр 20,30 жил эрчүүд давамгайлсан, ноёлсон улс төр л Монголд явлаа. Энэ хэрээрээ улс оронд гарсан томоохон өөрчлөлт харагдахгүй байгаа шүү. Click To TweetУлс орноо хөгжүүлж, улс төрөө цэгцлэх шаардлагатай байна.

Би өөрийгөө хэлээгүй. Би өөрийн тойрогтой. Тойрогтой идэвхтэй сайн ажиллаж байгаа. Иргэд маань намайг дэмжинэ гэдэгт итгэлтэй байгаа. Итгэлийг нь авахын тулд би улам хичээх болно. Бусад чадвартай чансаатай эмэгтэйчүүд орж ирж, улс орны өмнө тулгамдаж байгаа асуудлыг шийдвэрлэхэд өөрсдийн хүч чадлаа зориулаасай гэж чин сэтгэлээсээ хүсч байна.

2015, 2016 онд УИХ-ын тухай хуульд эмэгтэйчүүдийн квот 30-аас доошгүй байсан. Гэтэл сонгуулийн өмнөхөн 30 гэсэн квотыг 20 болгосон. Буцаад сэргээх тухай л асуудал ярьж байна. Click To TweetБилэгт гишүүн Норвеги улсаар жишээ авч зөв юм ярьсан.

Бид Норвегийн гишүүдтэй уулзсан. Парламентынх нь гишүүдийн 50 хувь, Засгийн газрын гишүүдийн 50 хувь нь эмэгтэй гишүүд байна. Ингэснээр улс орон нь хожиж байна. Яагаад гэхээр бүх салбарт хөгжил нь тэнцвэртэй явах боломжийг жендерийн тэгш байдал нь хангаж байна. Сүүлийн үед зарим улс орон Батлан хамгаалах яамны сайд, ЦЕГ—ын даргаараа эмэгтэй хүнийг томилж байна. Эрчүүдийн гэдэг салбарт эмэгтэйчүүд хэрэг болсны илэрхийлэл гэж бид ойлгож байгаа.

Тиймээс 2020 оны УИХ-ын сонгуульд эмэгтэйчүүдийн квотыг 30 хувь болгох асуудлыг улс төрийн бүх намууд хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй. Эмэгтэйчүүдийн эрх ашиг бус Монгол Улсын хөгжлийн тэнцвэртэй тогтвортой байдлын үүднээс энэ асуудлыг шийдвэрлэх хэрэгтэй. Click To TweetТиймээс  эмэгтэйчүүд олдохгүй байна,20 хувь нь хангалттай гэдэг яриагаа эрчүүд зогсоо. Та нар маань улс төрд ноёлоод айхтар гийгүүлсэн юм байхгүй байгаа шүү.

Өнгөрсөн сонгуулиар эмэгтэйчүүдийн 30 байсан квотыг 20 болгоход ялзарсан улаан лооль, түүхий өндөг шиднэ гэж хэсэг гүйлдсэн. Эмэгтэйчүүд өр зөөлөн учраас ийм зүйлийг хийгээгүй. 2020 онд тэвчээртэй байдал маань  алдагдах байх шүү.

Тиймээс сонгуулийн хуулийн ажлын хэсэг ялангуяа дэд дарга та энэ асуудалд онцгойрон анхаараасай гэж хүсэж байна. Тэгж ярих юм бол УИХ-д эмэгтэйчүүдийг дэмжсэн эрчүүд ахалсан лобби бүлэг үүсэн байгуулагдах ёстой гэж бодож байна. Тэрийг ахлах эрэгтэй улс төрч  их азтай байх болно. Монголын хүн амын 51.3 хувийг эзэлж байгаа эмэгтэйчүүдийг дэмжлэгийг авах тийм зоригтой эр хүн УИХ-аас гараасай гэж хүсэж байгаа шүү.

Хариуд нь УИХ-ын гишүүн, ажлын хэсгийн ахлагч Л.Энх-Амгалан “Хууль санаачлагч  нэр дэвшүүлэхдээ 20-иос доошгүй хувийг нэр дэвшүүлэх ёстой гэж үүрэгжүүлж байгаа байхгүй юу. Би өчигдөр эмэгтэйчүүдийн том зөвлөгөөнд оролцохдоо бид эмэгтэйчүүддээ боломж олгоогүй юм байна гэдгийг ойлгосон. Дэлхийн банкны хийсэн судалгаагаар хэрэв эмэгтэйчүүдэд бүх боломжийг олгох юм бол тухайн улсын ДНБ-нийхээ өсөлтийг 30 хувьд хүргэх нуугдмал бололцоо байдаг юм байна. Тэгэхээр бид хүн амын 51 хувийг эзэлж байгаа эмэгтэйчүүддээ улс орноо удирдах боломжийг олгох ёстой гэж ойлгож байгаа. Өнөөдрийн судалгаагаар 2016 оны УИХ-ын сонгууль 13 эмэгтэй гишүүнтэй болсон. Аль ч их хуралд 13 гишүүнтэй байсан түүх байхгүй шүү . Энэ бол маш том дэвшил. Үүнээс битгий буугаасай гэж бодож байна. Судалгаагаар орон нутгийн болон аймгийн иргэдийн хуралд байгаа эмэгтэйчүүдийн төлөөлөл 38  хувьд хүрсэн юм билээ. Үүнээс битгий буураасай гэж бодож байна. Тиймээс аль болох эмэгтэйчүүдийг дэвшүүлэх улс төрийн сонгогдох эрхийг нь өгөх боломжийг энэ хуулиар аль болох дэмжиж өгнө. Үүн дээр ямар нэгэн хязгаарлалт хориглолт байж болохгүй гэж бодож байна” гэлээ.

УИХ-ын гишүүн, УИХ-ын гишүүн,НЭМЭХ-ны Ерөнхийлөгч Д.Сарангэрэл “Энэ ярианууд цонхны цаанаас чихэр долоолгож байгаатай адил байгаа шүү.  Тиймээс эмэгтэйчүүдийн улс төрийн оролцоог хангах баталгаа бол Сонгуулийн тухай хуульд эмэгтэйчүүдийн нэр дэвших квотыг 30-аас доошгүй хувь гэж зайлшгүй оруулах шаардлагатай. Энэ асуудлыг шийдэхгүй бол НАМЭХ улс төрийн акц зохион байгуулах болно. Танд үүнийг анхааруулж байна” гэлээ.